Tá an tionscadal mapála seo mar chuid de phlean Mhúsaem Luimnigh chun imeachtaí céad bliain a chomóradh do 2022. Tá an acmhainn seo mar chuid de Chlár Dheich mBliana na gCuimhneachán de chuid Chomhairle Cathrach agus Contae Luimnigh atá á eagrú ag Seirbhís Leabharlainne Chathair agus Chontae Luimnigh agus atá maoinithe ag an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán faoi thionscnamh Dheich mBliana na gCuimhneachán 2012-2023.
Tá an tionscadal seo mar chuid de phlean Mhúsaem Luimnigh chun imeachtaí comórtha céad bliain 2022 a chomóradh agus chruthaigh William T O’Neill é ar choimisiún ón Dr Matthew Potter, Coimeádaí Mhúsaem Luimnigh. It forms part of the Limerick City and County Council Decade of Centenaries Programme which is organised by Limerick City and County Library Service and funded by the Department of Tourism, Culture, Arts, Gaeltacht, Sport and Media under the Decade of Centenaries 2012-2023 initiative.
Féachann Léarscáil Réabhlóideach Luimnigh (1913-24) leis na háiteanna i gCathair agus i gContae Luimnigh a chur in iúl d’imeachtaí a bhaineann le ceann de na blianta is tábhachtaí i stair na hÉireann.
Bhí ról suntasach ag Luimneach le linn thréimhse Réabhlóideach na hÉireann. Chuir an chathair agus an contae araon le líon na ndaoine a bhí sásta traenáil a chur ar fáil, maoiniú a chuir ar fáil agus troid, iad uile ar son phoblachtachas na hÉireann. Ina theannta sin, bhí Sóivéid Luimnigh ann freisin, ceann de na heachtraí ba neamhghnáiche sa tréimhse, stailc ghinearálta inar rialaigh saoránaigh na cathrach a ngnóthaí féin go neamhspleách ar riail na Breataine. Cuireadh an beart stailce seo i bhfeidhm ar fud Luimnigh sna blianta ina dhiaidh sin.
Bhí líon suntasach ard beairicí póilíneachta agus airm i Luimneach freisin, a bhí i seilbh Chonstáblacht Ríoga na hÉireann (lena n-áirítear na Dúchrónaigh), Arm na Breataine, agus na Póilíní Cúnta Ina theannta sin, ba é Luimneach láthair Luíochán Dhrom Caoin (1921), an luíochán ba rathúla ag Óglaigh na hÉireann taobh amuigh de Chorcaigh, le linn Chogadh na Saoirse ar fad. Bualadh an náisiún go dona ag an gCogadh Cathartha deireadh i 1922-23, agus thit comhraic mhóra amach i gCúige Mumhan, mar ar tharla eachtraí móra, ar nós Cath Chathair Luimnigh agus Cath Chill Mocheallóg.
Tá an t-eolas a cuireadh leis seo bunaithe ar shaothar agus ar thaighde Tom Donovan, Sean Gannon, Michael Hopkinson, Jennifer Levey, Helen Litton, Des Long, Mike Maguire, Sinead McCoole, John O’Callaghan, Padraic O’Farrell, Eunan O’Halpin, William T O’Neill, Pádraig Óg Ó Ruairc, Matthew Potter, Des Ryan, Sharon Slater agus Thomas Toomey. Bhain an tionscadal úsáid freisin as nuachtáin ar nós an Irish Times, Freeman’s Journal, Limerick Leader, agus Limerick Chronicle.
Tá an Léarscáil Réabhlóideach á feabhsú agus á nuashonrú i gcónaí. Ar dtús, díríonn an tionscadal go heisiach ar imeachtaí laistigh de Luimneach féin, agus níl na daoine as Luimneach a throid nó a maraíodh lasmuigh de theorainneacha cathrach agus contae Luimnigh curtha san áireamh go fóill. Téigh i dteagmháil le Músaem Luimnigh ag museum@limerick.ie má tá aon rud ba mhaith leat a leasú ar an léarscáil, lena n-áirítear fianaise phictiúrtha agus fianaise eile nuair is cuí.
Díríonn Léarscáileanna an Chogaidh Chathartha ar oibríochtaí agus ar ghluaiseachtaí seachas ar na básanna, toisc nach bhfuil eolas cruinn ann faoi láithreacha (agus, i gcásanna áirithe, dátaí) ag ar maraíodh nó a gortaíodh daoine le linn an Chogaidh Chathartha.
Tá liosta curtha le chéile againn de na mairbh agus de na daoine a gortaíodh i gCath Luimnigh le híoslódáil.
