Tabhair faoi deara go gcoinnítear roinnt bailiúchán léarscáileanna in áiteanna lasmuigh den láithreán, i stóráil cartlainne, mar sin molaimid duit teagmháil a dhéanamh le Rannóg Staidéar Áitiúil roimh ré más mian leat féachaint ar léarscáil nó ar léarscáileanna ar leith chun a chinntiú go mbeidh siad ar fáil nuair a thugann tú cuairt.
TABHAIR DO D’AIRE: Is chun críocha léirithe amháin atá na híomhánna léarscáile thíos – is féidir breathnú ar na bailiúcháin seo gan coinne a dhéanamh, ag Rannóg Staidéar Áitiúil Luimnigh ag Leabharlann Watch House Cross.
Chomh maith leo siúd atá léirithe thíos, tá léarscáileanna breise faoi choinneáil i stóras ag Staidéar Áitiúil Luimnigh, atá liostaithe sa taifead catalóige leabharlainne seo. Ní mór réamhfhógra trí lá ar a laghad a thabhairt chun am a eagrú ar mhaithe le féachaint ar léarscáileanna ar an liosta seo.
Cruthaíodh an bailiúchán léarscáileanna seo chun cur leis an gcatalóg do dhíol bhunchíosanna Iarla Luimnigh i 1907. Is ionann an chatalóg, mar aon leis na seacht léarscáil déag atá san áireamh, agus taifead luachmhar ar mhaoin agus mapáil ar chodanna móra de Chathair Luimnigh ó thús an 20ú haois.
Is é Luacháil Uí Ghríofa an téarma a úsáidtear go coitianta chun cur síos a dhéanamh ar an lámhscríbhinn agus ar an gcáipéisíocht chlóite a cuireadh ar fáil idir 1848 agus 1865 le linn luacháil fud fad na tíre ar thalamh agus ar thithe.’ [Byrne’s Dictionary of Irish Local History, Mercier Press, 2004]. Is é seo an chéad suirbhé cuimsitheach ar áitíocht réadmhaoine in Éirinn, idir fhoirgnimh agus thalamh.
Cuireann an bailiúchán léarscáileanna leis na doiciméid, a léiríonn suíomhanna na réadmhaoine a ndearnadh luacháil orthu, atá liostaithe ar bhonn paróiste go paróiste agus baile fearainn go baile fearainn. Baineann taighdeoirí stair theaghlaigh úsáid fhorleathan as na léarscáileanna seo chun suíomhanna beachta réadmhaoine teaghlaigh a aimsiú sa naoú haois déag.
Cuimsíonn bailiúchán Rannóg Staidéar Áitiúil Luimnigh de léarscáileanna Luachála Uí Ghríofa asphriontaí scanta ó mhicreascannán rud a fhágann nach bhfuil siad saor ó locht ó thaobh cáilíochta de. Mar sin féin, tá siad fós an-úsáideach chun críocha taighde.
Is é seo an bailiúchán de léarscáileanna Luimnigh a tháirg an chéad suirbhéireacht ordanáis in Éirinn sa bhliain 1840, a rinneadh idir na blianta 1833 agus 1846. Léirítear teorainneacha paróiste agus bailte fearainn i bhfoirm lándaite, chomh maith le go leor gnéithe eile. Chomh maith leis na léarscáileanna, tá bailiúchán Field Name Books do Chontae Luimnigh ag Rannóg Staidéar Áitiúil, a tiomsaíodh le linn an tsuirbhé, ina ndéantar cur síos ar theorainneacha na mbailte fearainn, agus sonraí geografacha eile a taifeadadh.
Tá go leor léarscáileanna eile i mBailiúchán Rannóg na Staidéar Áitiúil, ó fhoinsí éagsúla, lena n-áirítear líníochtaí an-mhionsonraithe de Chathair Luimnigh agus bailte eile i gContae Luimnigh.
